วารสารเพื่อพัฒนาวิชาชีพครู • ปีที่ 121 • ฉบับที่ 2 • เดือนกันยายน 2565 “สร้างโอกาส ที่เท่าเทียม ทางการศึกษา เพื่อขับเคลื่อน อนาคตของ ประเทศ” สมุทรสาครโมเดล ต้นแบบฟื้นฟูการเรียนรู้ เพื่อเด็กทุกคน 77 ปี การสถาปนา สํานักงาน เลขาธิการคุรุสภา ธนาคารหน่วยกิตแห่งชาติ ความหวังแห่งการพัฒนา คุณภาพประชากรประเทศไทยมีภาษาไทยเป็นภาษาประจ�าชาติ วันภาษาไทยแห่งชาติ จัดตั้งขึ้นเพื่อระลึกถึง เหตุการณ์ในวันที่ 29 กรกฎาคม พ.ศ. 2505 ซึ่งพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดช มหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จพระราชด�าเนิน ไปทรงอภิปรายเรื่อง "ปัญหาการใช้ค�าไทย" เพื่อกระตุ้นและปลุกจิตส�านึกของคนไทยทั้งชาติ ให้ตระหนักถึงความส�าคัญและคุณค่า ของภาษาไทย รวมถึงเพิ่มพูนประสิทธิภาพ ในการใช้ภาษาไทย ทั้งในแวดวง วิชาการและวิชาชีพ 29 กรกฎาคม ว ั นภาษาไทยแห ่ งชาต ิ ก ข ควิทยาจารย์ • 1 บทบรรณาธิการ ก ารศึกษาถือเป็นรากฐานสําคัญต่อการพัฒนาประเทศ การที่เยาวชนสามารถเข้าถึงการศึกษาได้อย่างเท่าเทียม และทั่วถึง ก็จะสามารถเอาความรู้มาพัฒนาประเทศ ช่วยยกระดับความเจริญทางเศรษฐกิจ และลดความเหลื่อมลํ้า ซึ่่งจะส่งผลไปยังคุณภาพชีวิต เศรษฐกิจ และสังคมที่ดีขึ้น เพื่อให้มองเห็นถึงภาพรวมของการศึกษาไทยในยุคปัจจุบัน วารสารวิทยาจารย์ฉบับนี้จึงได้หยิบยกประเด็นเรื่อง “การสร้าง โอกาสที่เท่าเทียมทางการศึกษา เพื่อขับเคลื่อนอนาคตของประเทศ” มานําเสนอให้กับคุณผู้อ่าน โดยหนึ่งในเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals: SDGs) จาก 17 เป้าหมาย ของสหประชาชาติ ได้มีการให้ความสําคัญในเรื่องของการศึกษา อย่างมีนัยสําคัญ คือ เป้าหมายที่ 4 เครื่องมือกําหนดเป้าหมาย การพัฒนาที่ยั่งยืนด้านการศึกษา “การสร้างหลักประกันว่า ทุกคนมีการศึกษาที่มีคุณภาพอย่างครอบคลุมและเท่าเทียม และสนับสนุนโอกาสในการเรียนรู้ตลอดชีวิต” ซึ่งเป็นสิ่งที่ประเทศไทย ให้ความสําคัญต่อเยาวชนในด้านการศึกษา ภายในเล่มยังเต็มไปด้วยเนื้อหา เกร็ดความรู้ และมุมมอง ในเรื่องดังกล่าว อาทิ “ธนาคารหน่วยก ิ ตแห่งชาติ ความหวัง แห่งการพัฒนาคุณภาพประชากร” “EdTech จะเดินหน้าได้ เมื่อสะท้อนความต้องการของผู้สอน” “พัฒนาศักยภาพ เยาวชนไทย ให้ก้าวไปสู่การเป็นนวัตกร” “ห้องเรียนธรรมชาติ กลางเมืองใหญ่” และสาระน่ารู้กว่า 20 บทความ นอกจากนี้ ปีนี้ยังเป็นปีครบรอบ 77 ปี การสถาปนาสํานักงาน เลขาธิการคุรุสภา ที่ก่อตั้งมาตั้งแต่วันที่ 2 มีนาคม พ.ศ. 2488 และได้ดําเนินการตามบทบาทขององค์กรตามพระราชบัญญัติครู พุทธศักราช 2488 และพระราชบัญญัติสภาครูและบุคลากร ทางการศึกษา พ.ศ. 2546 ที่ยังคงยึดมั่นตามวิสัยทัศน์และพันธกิจ ในการส่งเสริม สนับสนุน เชื่อมโยงการผลิต การคัดกรอง และพัฒนาผู้ประกอบวิชาชีพครู และบุคลากรทางการศึกษา ที่มีคุณภาพได้มาตรฐานสากลต่อไป สุดท้ายนี้ คณะผู้จัดทําวารสารวิทยาจารย์หวังว่าผู้อ่านทุกท่าน จะได้ความรู้ ความเข้าใจ และต่อยอดนําไปพัฒนาการศึกษา ของประเทศไทยเพื่อลดความเหลื่อมลํ้า สร้างโอกาสที่เท่าเทียม ทางการศึกษาให้เยาวชน เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิต เศรษฐก ิ จ สังคม และพัฒนาประเทศได้อย่างยั่งยืน ขอเชิญร่วมส่งบทความ เกี่ยวกับการประกอบวิชาชีพครู และบุคลากรทางการศึกษา เพื่อเผยแพร่ในวารสารวิทยาจารย์ โดยสามารถส่งผลงาน ได้ดังนี้ 1. อีเมล withayajarn@gmail.com 2. ไปรษณีย์ กองบรรณาธิการวารสาร วิทยาจารย์ สํานักงานเลขาธิการคุรุสภา เลขที่ 128/1 ถนนนครราชสีมา แขวงดุสิต เขตดุสิต กรุงเทพ ฯ 10300 3. โทรศัพท์และโทรสาร 0 2282 1308 ผลงานที่ส่งมานั้น ต้องมิได้ลอกเลียน ดัดแปลงงาน ของผู้อื่น ผลงานที่ได้รับคัดเลือกเผยแพร่ จะได้รับ ค่าตอบแทนตามที่กองบรรณาธิการกําหนด โอกาสที่เท่าเทียมทางการศึกษา รองศาสตราจารย์ ดร. ประวิต เอราวรรณ์ บรรณาธิการ10 สกู๊ปพิเศษ 77 ปี การสถาปนาสํานักงาน เลขาธิการคุรุสภา 14 การศึกษารอบทิศ ห้องเรียนธรรมชาติกลางเมืองใหญ่ 16 ห้องเรียนวิชาการ การศึกษาตลอดชีวิต 18 Knowledge is All Around พัฒนาศักยภาพเยาวชนไทย ให้ก้าวไปสู่การเป็นนวัตกร 22 ทันโลก สร้างความเสมอภาคและสร้างโอกาส เพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลงทางการศึกษา 26 รู้ไว้ใช่ว่า EdTech จะเดินหน้าได้ เมื่อสะท้อนความต้องการผู้สอน 30 หนึ ่ งโรงเรียน หนึ ่ งนวัตกรรม สมุทรสาครโมเดล ต้นแบบฟื้นฟู การเรียนรู้เพื่อเด็กทุกคน 34 Full Frame ธนาคารหน่วยกิตแห่งชาติ ความหวังแห่งการพัฒนา คุณภาพประชากร 38 มุมสุขภาพ โรคยํ้าคิดยํ้าทําในเด็ก 42 ทัศนศึกษา หลีกหนีความวุ่นวาย แล้วไปตามหาดอกไม้ 7 สี ที่วังนํ้าเขียว 46 Open Eyes ศาสตร์แห่งการเข้าใจ และเห็นอกเห็นใจผู้อื่น 50 วิชาการบันเทิง TikTok แอปฯ สุดฮิต กับการเรียนภาษาไทยยุคใหม่ สารบัญ เรื่องจากปก สร้างความเสมอภาค อย่างไร เพื่อแก้ไข เรื่องความเหลื่อมลํ้า ทางการศึกษา 04 2 • วิทยาจารย์ที่ปรึกษา คณะกรรมการคุรุสภา คณะกรรมการมาตรฐานวิชาชีพ นายยุทธชัย อุตมา ผู้ทรงคุณวุฒิและนักวิชาการประจํา ศ.กิตติคุณสุมน อมรวิวัฒน์ รศ.ดร.วิชัย วงษ์ใหญ่ รศ.ดร.สนานจิตร สุคนธทรัพย์ รศ.ดร.สมศักดิ์ คงเที่ยง รศ.ดร.พรพิพัฒน์ เพิ ่ มผล รศ.ดร.กล้า ทองขาว รศ.ดร.สุขุม เฉลยทรัพย์ รศ.ดร.มนสิช สิทธิสมบูรณ์ ดร.ประพัฒน์พงศ์ เสนาฤทธิ์ ดร.ปฐมพงศ์ ศุภเลิศ ดร.จักรพรรดิ วะทา ดร.พลสัณห์ โพธิ์ศรีทอง บรรณาธิการ รศ.ดร.ประวิต เอราวรรณ์ หัวหน้ากองบรรณาธิการ นายจันทร์ยงยุทธ บุญทอง รองหัวหน้ากองบรรณาธิการ นายจันทร์ยงยุทธ บุญทอง ประจํากองบรรณาธิการ นางจิรภฎา ทองขาว นางสาวธัญรัตน์ ศิริเมฆา นางสาววรวรรณ พรพิพัฒน์ นายวัชรพล เหมืองจา นายทรงชัย ชื่นล้วน ประสานงานฝ่ายผลิต นางจิรภฎา ทองขาว วารสารวิทยาจารย์ กองบรรณาธิการและฝ่ายสมาชิก โทรศัพท์และโทรสาร 0 2282 1308 ที่อยู่ 128/1 ถนนนครราชสีมา แขวงดุสิต เขตดุสิต กรุงเทพฯ 10300 อีเมล withayajarn@gmail.com เว็บไซต์ withayajarn.com ศิลปกรรม บทความ จัดพิมพ์ บริษัท ยูโทเปีย มีเดีย อินเตอร์เนชันแนล (ประเทศไทย) จํากัด โทรศัพท์ 0 2196 1056 อีเมล info@u-media.co.th เว็บไซต์ u-media.co.th 54 ยุทธศาสตร์การศึกษา โมเดลการค้นหาและพัฒนาเด็ก ผู้มีความสามารถพิเศษ 58 Safe Zone ทฤษฎีแห่งพรสวรรค์ 64 Edu Classroom ผสมผสานเทคโนโลยีการเรียนรู้ ก้าวไปสู่ห้องเรียนแห่งอนาคต 68 เรียนรอบตัว เทคนิคเติมความคิดสร้างสรรค์ ในชั้นเรียน 72 ภาษาพาเพลิน The New Era of Thailand’s Soft Power 76 การศึกษาพิเศษ ครูสามเส้า โมเดลเรียนยุคโควิด 80 รอบรั้วคุรุสภา รางวัล "ผลงานวิจัยของคุรุสภา" ประจําปี 2565 84 บริหารการศึกษา การประชุมรัฐมนตรี ด้านการศึกษาแห่งภูมิภาค เอเชีย - แปซิฟิก ปี 2565 90 ครูอัปเดต พลิกประวัติศาสตร์การศึกษา ด้วยนวัตกรรมสื่อเสมือนจริง 100 Read Up Zone "พาน้องกลับมาเรียน” สานต่อนโยบาย สร้างความเสมอภาค และโอกาส ทางการศึกษา 104 ยําสามกรอบ “ชุดความคิดฅุรุชน” ฤๅโลกวันนี้เลิกเขียนกันซะแล้ว!? 108 ประสบการณ์ Best Practice 112 มุมร่วมสนุก 100 Read Up Zone วิทยาจารย์ • 3วงการการศึกษาไทยประสบปัญหา ความเหลื่อมลํ ้ าด้านคุณภาพและ ทรัพยากรขั้นพื้นฐานในโรงเรียน มานาน ดร. ภูมิศรัณย์ ทองเลี่ยมนาค รักษาการผู้อํานวยการสถาบันวิจัย เพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา จะมาเล่าถึงสถานการณ์ และ วิธีแก้ไขปัญหานี้ เรื่อง อักษราภัค ลาภานันต์ สร้างความเสมอภาค อย่างไร เพื่อแก้ไข เรื่องความเหลื่อมลํ ้ า ทางการศึกษา 4 • วิทยาจารย์ เรื่อง จากปก ค วามเหลื่อมลํ้าทางการศึกษาเป็นเรื่อง ระยะยาว โดยปัญหาความเหลื่อมลํ้า ส่วนหนึ่งมาจากการที่โรงเรียนและ นักเรียนได้รับทรัพยากรไม่เท่ากัน ในแง่ของความจําเป็นซึ่งเกี่ยวโยงกับสถานะของ ครอบครัวและปัญหาความยากจน ถ้าครอบครัว ที่ยากจนก็จะขาดทรัพยากรทางเศรษฐก ิ จมากกว่า ครอบครัวที่รํ่ารวย ดังนั้น ความเหลื่อมลํ้าทาง เศรษฐกิจและความเหลื่อมลํ้าในด้านการศึกษา จึงสัมพันธ์กัน โดยที่ว่าครอบครัวที่มีฐานะทาง เศรษฐกิจดีกว่าก็มีโอกาสที่จะได้เรียนหนังสือสูงขึ้น รวมถึงโอกาสจะได้เข้าถึงการศึกษาในระดับที่สูงขึ้น และมีโอกาสด้านการงาน อาชีพที่ดียิ่งส่งเสริม วงจรของความมีฐานะมากขึ้น ในขณะที่ครอบครัว ที่ยากจนโอกาสที่จะเรียนในระดับชั้นสูงขึ้นไป ก็ยิ่งน้อยลง น้อยกว่าครอบครัวที่มีฐานะมากกว่า 4 - 5 เท่า จึงเกิดเป็นวงจรความยากจนและ ความเหลื่อมลํ้าเรียกว่าเป็นความยากจนแบบข้ามรุ่น ก็คือคนที่มีความพร้อมน้อยกว่า เข้าถึงโอกาส ทางการศึกษาในระดับสูงได้น้อยและมีโอกาส ด้านอาชีพน้อยกว่า ในปัจจุบันเงินอุดหนุนที่มาจากทางภาครัฐ เช่น เงินอุดหนุนต่อหัวหรือว่างบต่อโรงเรียน จะพิจารณาจากจํานวนของนักเรียนในโรงเรียน วิทยาจารย์ • 5 ซึ่งถือว่าการจัดการนี้มีความเท่าเทียมกันสําหรับ ทุกโรงเรียนในประเทศไทย แต่การจัดสรรลักษณะนี้ ไม่ได้พิจารณาถึงความแตกต่างของทรัพยากร พื้นฐานของนักเรียนแต่ละคนหรือโรงเรียนแต่ละแห่ง โรงเรียนขนาดเล็กจะได้รับการจัดสรรงบประมาณ ที่น้อยกว่า ซึ่งทําให้ไม่สามารถเติมเต็มทรัพยากร ขั้นพื้นฐานได้ ก็ทําให้เก ิ ดความเหลื่อมลํ้าเช่นกัน การแก้ไขปัญหานี้ควรพิจารณา เรื่องการจัดสรรงบประมาณ และทรัพยากรที่เฉพาะเจาะจง ในแต่ละโรงเรียน ในปัจจุบันทุกโรงเรียนจะได้รับงบต่อหัวของ นักเรียนในอัตราที่เท่ากันทั่วประเทศ เพียงแต่ว่า โรงเรียนขนาดใหญ่ที่มีนักเรียนจํานวนมากก็จะ ได้งบเยอะกว่าโรงเรียนขนาดเล็กที่มีนักเรียน จํานวนน้อย ดังนั้น โรงเรียนขนาดเล็กจะได้รับเงิน งบประมาณไปใช้ไม่เพียงพอสําหรับการจัดหา ทรัพยากรขั้นพื้นฐานซึ่งทําให้สถานการณ์ไม่ได้ดีขึ้น เพราะจริงๆ แล้ว โรงเรียนที่ขาดแคลนมากกว่า ควรได้รับการจัดสรรงบประมาณที่สูงกว่า ตามหลัก ความเสมอภาคของการจัดสรรงบประมาณนั้น โรงเรียนทุกโรงเรียนไม่ว่าจะอยู่ที่ไหนจะต้องมี ทรัพยากรพื้นฐานของโรงเรียนที่เท่ากัน โดยอย่างน้อย โรงเรียนที่ยากจนที่สุดก็ต้องมีทรัพยากรขั้นพื้นฐาน ให้สามารถจัดการเรียนการสอนได้อย่างมีคุณภาพ ในกรณีของประเทศไทย ทรัพยากรของโรงเรียน ขนาดเล็กหรือโรงเรียนด้อยโอกาส โรงเรียนในชนบท หลายแห่งก็ยังไปไม่ถึงขั้นทรัพยากรขั้นพื้นฐาน เพราะฉะนั้น เราก็ควรจัดสรรทรัพยากรขั้นพื้นฐาน ให้กับโรงเรียนกลุ่มนี้ให้คุณภาพของเขาเป็นระดับ มาตรฐาน ในต่างประเทศจะมีวิธีการหลากหลาย เช่น การบริหารการศึกษาในประเทศฟินแลนด์ เอสโตเนียหรือประเทศกลุ่มสแกนดิเนเวียจะใช้ หลักของรัฐบาลท้องถิ่นจัดสรรงบประมาณไปให้ โรงเรียน แต่ถ้ารัฐบาลท้องถิ่นงบไม่เพียงพอที่จะ บรรลุเรื่องของทรัพยากรขั้นพื้นฐานได้ รัฐบาลกลาง ก็จะสมทบเงินเพิ่มเติมเพื่อให้โรงเรียนมีทรัพยากร ขั้นพื้นฐานที่เหมาะสมได้ ซึ่งการดําเนินการลักษณะนี้ สามารถนํามาปรับใช้กับการจัดสรรงบประมาณ ให้กับโรงเรียนในประเทศไทยได้ อีกตัวอย่างคือในประเทศเวียดนามซึ่งเมื่อก่อน ประสบปัญหาเรื่องความเหลื่อมลํ้าของทรัพยากร ในโรงเรียนเช่นกัน ทางรัฐบาลจึงใช้วิธีเข้าไปสํารวจ พื้นฐานของโรงเรียนต่างๆ โดยเฉพาะในชนบท แล้วก็ดูว่ายังมีความขาดแคลนมากน้อยแค่ไหน เพื่อนํามาทําแผนการพัฒนาโรงเรียนทั่วประเทศ ให้ทุกโรงเรียนบรรลุเป้าหมายของทรัพยากร การศึกษาขั้นตํ่าที่จําเป็น ซึ่งเวียดนามใช้เวลา ประมาณสิบปี ในที่สุดก็ต้องค่อยๆ กระจายทรัพยากร ค่อยๆ เติมเต็มให้กับโรงเรียนที่มีทรัพยากรน้อยกว่า การทําให้การศึกษาไทยมีความเสมอภาคก็ควรที่จะ มาพูดถึงประเด็นเรื่องทรัพยากรขั้นพื้นฐานนี้ ซึ่งรวมไปถึงสิ่งที่เป็นสาธารณูปโภคในโรงเรียน ห้องเรียน ห้องสมุด หนังสือ อุปกรณ์การเรียน สนามหญ้า สื่อ อินเทอร์เน็ต และอีกทรัพยากร ทุกโรงเรียนไม่ว่าจะอยู่ที่ไหน จะต้องมีทรัพยากรพื้นฐานที่เท่ากัน อย่างน้อยโรงเรียนที่ยากจนที่สุด ก็ต้องมีทรัพยากรขั้นพื้นฐาน ให้สามารถจัดการเรียนการสอน อย่างมีคุณภาพได้ ข้อมูลจากเว็บไซต์กระทรวงศึกษาธิการ ปี พ.ศ. 2562 1 ใน 5 ของเด็กไทย หรือกว่า 4 ล้านคน กําลังเผชิญกับความเหลื่อมลํ้าทางการศึกษา โดยปัจจัยหลักมาจากปัญหาความยากจน และค่าครองชีพที่สูงขึ ้ น ซึ ่ งทําให้มีความเสี่ยงหลุดออก จากระบบการศึกษา ล้าน คน 46 • วิทยาจารย์ ของโรงเรียน โดยเฉพาะโรงเรียนขนาดเล็กที่จะมี ปัญหาซับซ้อนกว่า คือมีบุคลากรไม่เพียงพอ และขาดแคลนทรัพยากรพื้นฐานสําหรับการจัด การเรียนการสอนที่มีประสิทธิภาพ การสํารวจและใช้ข้อมูล เพื่อวางแผนจัดสรรทรัพยากร ในขั้นแรกก็ควรมีการสํารวจและใช้ข้อมูลเบื้องต้น ก่อนว่าโรงเรียนไหนขาดแคลนอะไร สภาพของ โรงเรียนหรือการขาดแคลนของทรัพยากร เป็นอย่างไร เพื่อที่จะได้นํามาวางแผน รวมไปถึง การกระจายตัวครู คุณสมบัติครูในโรงเรียนต่างๆ ที่อาจจะเห็นเป็นข่าวอยู่บ่อยครั้งว่า โรงเรียน ที่ขาดแคลนครูก็มีการจ้างครูอัตราจ้างซึ่งมี สถานการณ์อย่างนี้ค่อนข้างเยอะในโรงเรียน ขนาดเล็ก หรืออยู่พื้นที่ชนบทห่างไกล นอกจากนี้ ยังมีปัจจัยอย่างเช่น เจตจํานง หรือการให้ความสําคัญเรื่องการแก้ไขปัญหา จากทางภาครัฐ เพราะแนวคิดเรื่องนี้มีมานานแล้ว ที่สําคัญ คือ บุคลากร เรื่องของการกระจายครูไปยัง โรงเรียนให้พอเพียงไม่ให้ขาดแคลนครู ประเด็น เหล่านี้ก็จะเป็นกลไกที่ช่วยส่งเสริมให้บรรลุ เป้าหมายทรัพยากรที่เป็นธรรมได้ นอกจากนี้ ทรัพยากรขั้นพื้นฐานอาจจะนิยามรวมไปถึง ด้านวิชาการ และหลักสูตรด้วย ประเทศไทยมีโรงเรียนจํานวนมาก แต่คุณภาพของแต่ละโรงเรียน ยังมีช่องว่างต่างกันมาก ในปัจจุบันการเข้าถึงการศึกษาในประเทศไทย ไม่ได้เป็นปัญหามากเท่ากับเรื่องของความเหลื่อมลํ้า ในแง่ของคุณภาพโรงเรียน เนื่องจากมีโรงเรียน ตามชุมชน ตามหมู่บ้านต่างๆ จํานวนค่อนข้างเยอะ โรงเรียนขนาดเล็กที่มีจํานวนนักเรียนน้อยกว่า 120 คน มีจํานวนมากถึง 15,000 แห่ง ขณะที่ โรงเรียนทั้งประเทศมีอยู่ประมาณ 30,000 แห่ง ดังนั้น เกินครึ่งของจํานวนโรงเรียนทั้งหมดเป็น โรงเรียนขนาดเล็ก แต่ปัญหาคือเรื่องของคุณภาพ วิทยาจารย์ • 7 การแก้ปัญหาเชิงโครงสร้าง ต้องมาจากภาครัฐ การแก้ปัญหาในระยะยาวก็ต้องเป็นรัฐบาล เพราะภาคเอกชนและชุมชนก็มาช่วยได้ในบางจุด แต่เชิงโครงสร้าง เช่น เรื่องผลตอบแทนเงินเดือนครู วิทยฐานะ การกําหนดแนวทางในการทํางานของครู การพัฒนาวิชาชีพครู ตั้งแต่คณะครุศาสตร์ ศึกษาศาสตร์ ไปจนถึงครูที่อยู่ในอาชีพอยู่แล้ว และต้องการความก้าวหน้าในอาชีพ ทําอย่างไรที่จะ มีระเบียบกฎเกณฑ์ที่ทําให้ความก้าวหน้าในอาชีพ ของครูไปสัมพันธ์กับคุณภาพการเรียนการสอน หรือผลสัมฤทธิ์ของนักเรียน ซึ่งปัจจุบันก็คิดว่า เขาก็พยายามจะทําแต่ในทางปฏิบัติอาจจะยัง ไปไม่ถึงจุดนั้น หรือครูอาจจะยังใช้ศักยภาพ ได้ไม่เต็มที่ โมเดลการทํางานของ กสศ. กสศ. มีวัตถุประสงค์หลักตามพระราชบัญญัติ กองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา พ.ศ. 2561 คือ ช่วยเหลือเด็ก เยาวชน และประชากรที่ยากจน และด้อยโอกาสให้เข้าสู่ระบบการศึกษาได้ รวมไปถึง คนที่ออกจากระบบการศึกษาไปแล้วให้สามารถ ที่จะพึ่งพาตัวเอง ทํางานเลี้ยงตัวเองได้ มีอาชีพ มีรายได้ มีคุณภาพชีวิตที่ดี รูปแบบการทํางานของ กสศ. โดยหลักๆ จะมีหลายรูปแบบ โครงการใหญ่ที่สุดคือการให้ “ทุนเสมอภาค” โดยจะมีการคัดเลือกนักเรียน จากครอบครัวที่ยากจนที่สุด เรียกว่ายากจนพิเศษ ในประเทศไทย คือ มีรายได้ต่อเดือนในครัวเรือน ตํ่ากว่า 3,000 บาท ในการคัดเลือกผู้รับทุนก็จะมี การเก็บข้อมูล ติดตามข้อมูลที่ค่อนข้างละเอียด เพื่อสร้างฐานข้อมูลพื้นฐานในการใช้ติดตาม สถานการณ์ของการศึกษาภายในประเทศไทย โดยเฉพาะในกลุ่มเด็กยากจน ในการให้ทุนเสมอภาค ก็จะมีครูที่อยู่ในโรงเรียนต้นสังกัด เช่น ครูของ สพฐ. จาก อปท. หรือครูในสังกัดกองบัญชาการตํารวจ ตระเวนชายแดน ไปคอยติดตามเรียกเก็บข้อมูล ตามบ้านแล้วนําข้อมูลเหล่านั้นมาเข้าสู่ระบบ ทําให้เราได้เห็นสถานการณ์ของความยากจน ในประเทศไทย แต่ในทางปฏิบัติอาจจะยังไม่สามารถดําเนินการ ให้บรรลุผลได้ด้วยปัจจัยหลายๆ อย่าง เช่น เรื่องการจัดสรรทรัพยากร เรื่องการกระจายตัว ทรัพยากรก็เป็นประเด็นเชิงเศรษฐศาสตร์การเมือง เรื่องงบประมาณ ภาระงบเรื่องการเงินการคลัง ขึ้นอยู่กับว่ารัฐบาลให้ความสําคัญกับเรื่องนี้แค่ไหน มีบางความเห็นว่า กระทรวงศึกษาธิการได้รับ งบประมาณสูงมากอยู่แล้ว ทําไมต้องของบเพิ่มเติม ซึ่ง ณ ตอนนี้ งบประมาณก็ยังไม่เพียงพอ หรือมองในอีกแง่มุมหนึ่งก็คือการบริหารจัดการ งบประมาณยังไม่มีประสิทธิภาพ โรงเรียนตามชุมชน ตามหมู่บ้าน มีเป็นจํานวนมาก โดยโรงเรียนขนาดเล็ก ที่มีนักเรียนน้อยกว่า 120 คน มีมากถึง 15,000 แห่ง ในขณะที่โรงเรียนทั้งประเทศ มีอยู่ประมาณ 30,000 แห่งNext >